Kentsel Dönüşüm: Uygulama Alanları ve Yöntemleri
17 Kas 2025
Kentsel Dönüşüm: Uygulama Alanları ve Yöntemleri
Kentsel Dönüşüm: Uygulama Alanları ve Yöntemleri
Kentsel dönüşüm, şehirlerin fiziksel, sosyal ve çevresel açıdan iyileştirilmesini hedefleyen kapsamlı bir stratejidir. Bu yazıda, kentsel dönüşümün nerelerde uygulandığı ve hangi yöntemlerle gerçekleştirildiği sade bir dille açıklanmaktadır.
Uygulama Alanları
Kentsel dönüşüm aşağıdaki alanlarda uygulanmaktadır:
• Deprem riski taşıyan yapılar:
6306 sayılı Kanun kapsamında riskli tespit edilen eski ve dayanıksız binalar dönüştürülmektedir.
• Gecekondular ve çöküntü bölgeleri:
Altyapısı yetersiz, sağlıksız mahalleler yeni imar planlarıyla yenilenmektedir.
• Tarihi ve endüstriyel alanlar:
İşlevini yitirmiş liman, fabrika gibi bölgeler kültür, turizm veya konut alanlarına dönüştürülmektedir.
• Altyapı ve çevre yenileme projeleri:
Yeşil alan, ulaşım altyapısı ve çevreci düzenlemelerle kentler iyileştirilmektedir.
Uygulama Yöntemleri
Kentsel dönüşümde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
1. Yeniden Yapılandırma (Redevelopment):
Eski yapıların yıkılarak yerine çağdaş ve dayanıklı binaların inşa edilmesidir.
2. Rehabilitasyon (Rehabilitation):
Mevcut yapıların güçlendirme gibi müdahalelerle fonksiyonel hale getirilmesidir.
3. Entegrasyon:
Yeni yapılarla mevcut dokunun uyumlu şekilde bütünleştirilmesidir.
4. Yeniden Canlandırma (Revitalization):
İşlevini kaybetmiş bölgelerin kültürel etkinliklerle yaşama döndürülmesidir.
5. Soylulaştırma (Gentrification):
Dönüşüm sonrası bölgeye yüksek gelir grubunun gelmesiyle sosyal değişim yaşanmasıdır.
Dönüşüm Süreci
Kentsel dönüşüm süreci şu adımlarla ilerler:
• Alan tespiti yapılır.
• Planlama ve tasarım aşamasında uygun yöntem seçilir.
• Projelendirme sonrası uygulama süreci başlar.
• Sosyal katılım ve çevresel yönetimle kapsamlı dönüşüm sağlanır.
Süreci Yürüten Kurumlar
Kentsel dönüşüm sürecini aşağıdaki kurumlar yürütmektedir:
• Devlet kurumları: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve yerel yönetimler.
• Özel sektör ve STK’lar: Yatırımcılar, sivil toplum kuruluşları ve yerel halk iş birliği yapmaktadır.
Türkiye ve Dünya Uygulamaları
Dünya genelinde sosyal entegrasyon ve yaşam kalitesi ön plandayken, Türkiye’de fiziksel yenileme ağırlıklı dönüşüm uygulanmaktadır.
Sonuç
Kentsel dönüşüm, yalnızca eski binaların yıkılıp yeniden yapılması değil; kentin tüm dokusunun iyileştirilmesini hedefleyen bir yaklaşımdır. Doğru yöntemlerle planlandığında, kapsayıcı ve yaşanabilir şehirler oluşturulabilir.