Küreselde Hukuk Alanında Yapay Zekâ Gelişmeleri
17 Kas 2025
Küreselde Hukuk Alanında Yapay Zekâ Gelişmeleri
Hukuk Alanında Yapay Zekâ Gelişmeleri
Yapay Zekâ Hukuk Sistemini Dönüştürüyor
Hukukta dijital dönüşüm, yapay zekâ (YZ) odaklı strateji ve düzenlemelerle hız kazanıyor. Haziran 2024’te TBMM’ye sunulan ‘Yapay Zekâ Kanun Teklifi’, etik, güvenlik ve hesap verebilirlik ilkeleri doğrultusunda otomatik sistemleri düzenleyerek YZ’ye yasal zemin hazırlıyor. Bu teklif, Avrupa Birliği AI Act’ine paralel olarak hazırlanıyor ancak kapsamı henüz daha sınırlı görünüyor.
2025 yılında, Adalet Bakanlığı ve Türkiye Barolar Birliği UYAP–UHAP entegrasyonuyla YZ destekli dosya yönetimi, dijital uzman görevlendirmeleri ve e-imzalı denetim sistemleri için altyapı güçlendirmeleri duyurdu. İstanbul Barosu’nun ‘Algoritmik Adalet’ başlıklı seminer dizisi ve TÜBİTAK destekli projeler, üretken YZ’nin dava çözümüne entegrasyonunu gündeme taşıyor.
Küresel örneklere bakıldığında, Estonya ‘AI hâkimleri’, Çin’in akıllı mahkemeleri ve ABD–Birleşik Krallık’ta YZ destekli hukuki danışmanlık sistemleri legal süreçleri dönüştürüyor. Avrupa Birliği’nin 1 Ağustos 2024 yürürlüğe giren AI Tüzüğü, uygulamaları ‘kabul edilemez’, ‘yüksek riskli’ gibi kategorilere ayırarak sağlayıcı sorumluluğunu güvence altına alıyor.
Türkiye’de halen pilot aşamasında olan YZ sistemleri sözleşme inceleme, karar destek, delil analizi gibi işlevlerle hâkim ve hukukçulara destek sunuyor, ancak ‘adil yargı, hesap verebilirlik ve veri gizliliği’ uygulamaları yönetişim ekseniyle güncelleniyor. Kamu–özel sektör iş birlikleriyle ‘UYAP & RPA’ verimliliği artırma eğiliminde; TÜBA ve TRAI gibi erken dönem çalıştaylarında %86’ya varan performans artışı hedefleri gündemde.
Avrupa Birliği’ni referans alan risk-temelli yaklaşım, Türkiye’nin 2021–2025 Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi ve 2024–2025 eylem planına yansımış durumda. 2025 başında Adalet Bakanlığı'nın kurduğu ‘Yapay Zekâ Bilim Komisyonu’ ve Yargı Reformu Stratejisi çalışmalarına paralel, yeni hukuk normlarını şekillendirecek resmi süreçler sürdürülüyor.
Sonuç olarak, Türkiye’de YZ hukuk uygulamaları: yasal düzenleme altyapısı, ulusal platform gelişmeleri, uluslararası uyum ve operasyonel risk & etik gündem başlıklarında ilerliyor. Hukukta yapay zekânın entegre edilmesi; adalet hızını artırmakla birlikte ‘şeffaflık, sorumluluk ve etik sınırlar’ başlıklarında yeni düzenleyici adımların da gerekliliğini ön plana çıkarıyor.